तांका

तान्काको बारेमा : अलिकती

-स्पन्दन साइला

 

तान्का जापानी छोटो कबिता हो । तान्का पाँच पङ्तीमा लेखिने कविता लेख्ने शैली हो । हाइकूमा ५-७-५ स्वरमा लेखिए जस्तै तान्का ५-७-५-७-७ स्वरमा लेखिन्छ । यस कबिता शैलिको ईतिहास लगभग १२०० बर्ष भन्दा पुरानो रहेको बताईन्छ । यस (तान्का) जापानी शब्दको नेपाली अर्थ “छोटो गीत” भन्ने आउँछ । यो कबिता शैली बिशेष गरेर प्रकृति, ॠतु, प्रेम, बेदना, अथवा यस्तै किसिमका कुनै गहिरो भावनालाई आधार बनाएर लेखिन्छ ।यो हाईकू जस्तै छोटो कबिता हुन्छ । यो कबिताको सटिकता हो । "गागरमे सागर"को भाब अभिब्याक्त हुन्छ र यो पनि लामा कबिता जत्तिक्कै पूर्ण र वोजनदार हुन्छ ।
हाइकूमा भन्दा २ वटा बढी पङ्ती हुने यस कबिता शैलिमा हाइकू भन्दा बढी उपमा, अलंकार मुर्त र अती सटिक बिम्बहरुको स्वरुप प्रयोग गर्ने गरिन्छ ।

तान्काको सम्रचना :

पहिलो पङ्ती – ५ स्वरको
दोश्रो पङ्ती – ७ स्वरको
तेस्रो पङ्ती – ५ स्वरको
चौथो पङ्ती – ७ स्वरको
पाँचौ पङ्ती – ७ स्वरको को हुन्छ । आर्थात आधा अक्षरहरुको स्वर गनिदैन छन्दका कबिताहरुमा जस्तै ।

उदाहरणका लागि केही तान्काहरु :
१ .
हारेको प्रेम 
खै के भन्छौ पियारी 
गुलाबी रङ 
किन मिठो लाग्दैन ?
हिजोआज मलाई ।
२ .
थोत्रो झुपडि 
भोकभोकै अध्यारो 
सित्तल जुन 
छटपटिमा रुदैछ 
एउटा भोको पेट ।
३ .
नारा घोकेर 
जुलुस अघिपछी 
यो हो नाटक 
कहिले नटुङ्गिने 
अनन्त बिलासितामा ।
............................................./ धरान